OTOGAZIN sera gazı emisyonlarının benzin ve dizelden daha düşük olduğu Avrupa Emisyon Testi Programı’nın (European Emissions Testing Programme) 2003 yılında Almanya, Fransa, Hollanda ve İngiltere’deki bağımsız laboratuvarlarda yaptırdığı testlerde kanıtlandı. Testlerin sonuçlarına göre otogaz, benzine göre yüzde 20,3, dizele göre yüzde
1,8 daha düşük CO2 emisyonuna sahip. Yani 100 km.’de 10 lt. benzin harcayan ve yılda 25 bin km yol kat eden bir otomobil LPG’ye dönüştürüldüğünde her yıl havaya çok daha az CO2 salıyor.
LÜKS ARAÇLARDA ARTIYOR
LPG kullanımının artmasında otogaza dönüşüm sistemlerinin sürekli geliştirilmesinin de önemli payı bulunuyor. Dördüncü nesil dönüşüm teknolojisini içeren sıralı enjeksiyon dönüşümlerinde sağlanan performans başarısı, son dönemde Hummer, Jaguar gibi lüks 4×4 araçların ve makam araçlarında otogaz kullanımının baş nedeni .
Çevreyi kirletmeyen yakıt
Yakın zamana kadar evlerdeki ‘mutfak tüpü’nden ibaret sanılan LPG, araçlarda kullanımının yaygınlaşmasıyla herkes tarafından tanınan bir yakıt türü oldu. 1995’ten bu yana taşıtlarda kullanılan LPG, özellikle küçük esnaf ve taksi şoförlerinin ‘can simidi’ oldu. Özel araç sahiplerinin de katılmasıyla ülkemizde LPG’li araç sayısı 1 milyona yaklaştı. Ancak, otomotiv sanayi içinde başlı başına bir sektör halini alan LPG ile ilgili tartışmalar bitmedi. LPG’li araçlara konulan ekstra zamlı Motorlu Taşıt Vergisi, sektöre son darbeyi vurdu. ‘Yaprak kımıldamaz’ hale gelen sektörde satışlar bıçak gibi kesildi, servislerde tek bir montaj dahi yapılamadı. AKŞAM, bir yandan ‘Kurtarıcı’, öte yandan ‘Yürüyen bomba’ denilen LPG dosyasını açıyor.
Taksi şoförleri, küçük esnaf ve dar gelirli araç sahiplerinin ‘ucuz yakıt’ kaynağı LPG’ye getirilen kısıtlama ve ağır vergiler sektörü vurdu.
Motorun ömrünü uzatıyor
Ülkemizdeki LPG kullanımı ise 1970’li yıllarda başladı. Bu yıllarda basit anlamda LPG dönüşümü yapılmış araçlar bagajlarında mutfak tüpü ile Türkiye yollarını katettiler. Ancak, araçlarda LPG kullanımı ciddi anlamda 1995’teki yasal düzenleme ile standartlara kavuştu ve yaygınlaştı. LPG’ nin kalorifik değeri benzinden yüksektir. Makine Mühendisleri Odası’nın teknik yayınlarında LPG’nin motora zararından çok faydası olduğu belirtilmektedir. LPG kurumlaşma yapmadığı için motorun ve motor yağının ömrünü artırmaktadır. Yine aynı özelliğinden ötürü, subap, manifolt ve egzosun da ömrünü uzatırken, tüm bunlardan doğabilecek diğer aksaklıkları da ortadan kaldırır. Dönüşüm sırasında istenirse mevcut araç performansına güç dahi eklenebilir.
20’nci yüzyıl başlarında kirlenmeye başlayan dünyamız, sanayileşmenin son 50 yılda artması sonucu çok ciddi tehdit altındadır. Son yarım asrın bilançosu, 1000 kat artan kanser riski, sera etkisi ile oluşan iklim değişiklikleri sonucu dünyanın kasırga ve felaketlere sürüklenmesi ve eski dünyanın hızla kuraklaşmasıdır. Daha önemlisi Kutup’taki ısınma eğilimidir.
Kükürtdioksit ve kurşun yok
Önümüzdeki 50 yıl içerisinde, ısınma aynı hızla devam ederse, denizlerin yarım metre yükseleceği tahmin edilmektedir. Tüm bu sorunların çözümleri arasında ilk sırayı LPG almaktadır. LPG’nin en önemli özelliği temiz yanmasıdır. Atık gazı içerisinde, kükürt dioksit ve kurşun bulunmaz. Karbonmonoksit miktarı benzine göre 10 kat daha azdır. Kurşunsuz benzinde dahi oluşan zehirli kanserojen polimerler, LPG’de oluşmaz. Kanser riskini azaltmakta, sera etkisini zayıflatmakta ve iklim değişikliklerini dengelemektedir.
Türkiye’deki düzenleme
LPG’nin araçlarda kullanımına Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 1995 yılında, (AiTM) Araç imal Tadil Montaj Yönetmeliği’nin 119’ncu maddesi değiştirilerek izin verildi. Buna 1996 ve 1998 yılında yapılan ek düzenlemelerle, LPG dönüşümü yapan firmaların TSE’den ‘Hizmet Yeterlilik Belgesi’ alması koşulu getirildi. Ayrıca TSE’de LPG dönüşümü ile ilgili teknik standartları, uluslararası ECE R67’den yararlanarak hazırladı.
LPG’nin fiyatı ile ilgili ilk düzenleme de, 2000 yılında tam 7 kanunda değişiklik yapan yasa ile gerçekleştirildi. Bu düzenleme ile ATV oranlarını yükseltme ve LPG’li araçların ‘Muayene Harcı’nı 20 kata kadar arttırma yetkisi Bakanlar Kurulu’na verildi.
Bakanlar Kurulu yetkisini 10 Temmuz 2000’de bir kararname ile kullanarak, sadece araçlarda kullanılan LPG’nin KDV oranını yüzde 17’den son sınır olan yüzde 40’a çıkardı, dönüşümlü araçların muayene ücretini de 20 kat arttırarak 149 milyon 200 bin lira yaptı. Ancak kısa süre sonra Danıştay bu kararı iptal etti.
Bakanlar Kurulu, Enerji Bakanı’nın teklifi ve Başbakan’ın onayı ile LPG üzerindeki istikrar fonunu kaldırarak tüm alanlardaki kullanımını yaklaşık yüzde 30 civarında artırabilme kararı aldı.
UZMANLAR LPG İÇİN NE DİYOR?
Standartlara dikkat edilmeli
MAKİNA Mühendisi Ender Dirican, tüm dünyanın kullanımını teşvik ettiği LPG kullanımının devlet eliyle engellenmesini eleştirirken bir başka gerçeğe dikkati çekti: Türkiye, dönüşüm sistemi çöplüğüne dönüşmüş durumda… Başlangıçtan itibaren yüksek standartlar aranmadığını ve montaj sırasında eğitimli personel çalıştırılmadığını söyleyen Dirican, ‘Ülkemiz adeta ‘teknoloji çöplüğü’ haline geldi. Araçların büyük bölümüne en ilkel sistem olan ‘İtalyan sistemi’ uygulandı. Halbuki devlet, LPG kullanımına yönelik baskı yapacağına teknik standartları ve kontrol mekanizmalarını düzenlemeliydi’ dedi.
Dirican, LPG’nin yanma sonrasında kurum yapmadığı ve atık bırakmadığı için motorun ömrünü uzattığını da kaydetti. Buna göre, yüksek oktanı sayesinde motorun çekiş gücünü düşürmeyen LPG dönüşümü sırasında, performansı ekstra 25-50 beygir gücü artırmak da mümkün.
Sektörden 100 bin kişi ekmek yiyor
Gelişmekte olan diğer ülkelerde olduğu gibi ‘istihdam’, Türkiye’nin de başlıca sorunlarından biri. LPG’nin araçlarda kullanılmasıyla birlikte büyük bir istihdam da sağlanmıştır.
Birçok sektörün lokomotifi
Örnek için, LPG dönüşüm sistemi imalatçısı bir firmayı ele alalım. Dönüşüm sistemi imalatçısı firma, alüminyum hammadde, sarı ve pirinç hammadde, kablo, elektronik, plastik döküm, sızdırmazlık elemanları, vida-civata, kimyasallar, ambalaj, cnc işleme, pres-döküm, kumlama, kaplama, sac ve profil malzeme, endüstriyel kumaşlar, hortum, çelik, bobinaj gibi pek çok sektörü faaliyete geçiren bir üretim hattına sahip. Sayılan iş dallarının hepsinin 1999-2000 döneminde lokomotifi otogaz sektörüydü.
Bu firma 70 bayii ve 65 civarında da yan sanayii firması ile çalışmaktadır. Şirketin istihdamı 80, bayilerin yaklaşık (70 X 6) 420, yan sanayii firmaların ise (65 x 15) 975 kişidir.
Türkiye’de yaklaşık 800 bin LPG’li araç, 35 bin sigortalı çalışan, 9 bin bayi ve çok sayıda LPG dolum istasyonu ve yaklaşık 60 adet ithalatçı firma bulunuyor. Tüm bu rakamlara kayıtdışı çalışanlar da eklendiğinde otogaz sektöründe toplam istihdam 100 bini bulmaktadır.
