LPG dönüşüm sistemleri doğru malzeme ve doğru montaj ile kullanıldığında güvenli bir yakıttır.Aracınızda,
güvenli bir çalışmayı sağlamak için aşağıdaki önlemlerin alınması önerilmektedir.
* Gaz kaçağı olduğu hissedildiğinde tüm sigaralar söndürülür; motor , elektrik aksamları, farlar ve diğer ateşleme kaynakları
kapatılmalıdır.
* LPG”nin bulunduğu ortamlarda kesinlikle sigara içilmemelidir.
* LPG”de kaçak kontrolü kesinlikle ateş ile yapılmamalıdır.Çok tehlikelidir.
* Araçlarda ısıtma amaçlı açık alevli ısıtıcılar kesinlikle kullanılmamalıdır.
* OTOGAZ (LPG) tanklarının ömrü imal tarihinden itibaren 10 yıldır.Aracın periyodik bakımı aksatılmamalıdır.
* LPG zehirsiz bir gazdır.Ancak havadan ağır olduğu için dibe çöker ,kaçak devam ettikçe içerdeki havayı
kovacağından burada bulunan canlının boğulmasına neden olur.Sıvı LPG insan derisine temas ettiğinde
ciltte donma yapar.Bu yüzden sıvı LPG “ye çıplak deri teması olmamalıdır.LPG sızıntısı ile cildinizi temas ettirmeyin.Soğutucu bir yapıya sahip olan LPG soğuk yanık oluşmasına neden olur.
* LPG dolumu sadece yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır ve “tank fazla alsın ” diye araç sallanmamalıdır.Çünkü
sistem emniyetli olup otomatik kilitlemelidir.
* LPG deposunun %20 si muhtemel sıcaklık farklarından oluşan değişmelerden dolayı boş bırakılmalıdır.
LPG tankı üzerinde bulunan multivalf, tankın %80 doldurulmasını sağlayacak şekilde ayar edilmiştir.Bir tankın +20 derece sıcaklıktaki depo iç basıncı yaklaşık 4,5 atmosferdir.Bu değer LPG tankının test basıncının %10″una tekabül etmektedir.
LPG dolumu sırasında daha fazla yakıt almak amacıyla LPG tankının ileri geri sallanması, multivalf
ayarının bozulmasına neden olacaktır.Bu durumda ise LPG tankına fazla yakıt alınacaktır.Bu ise son derece tehlikeli
bir durumdur. OTOGAZ (LPG) tankının kapasitesinin %80 “inden fazlası doldurulmamalıdır
* LPG tankında herhangi bir sebepten dolayı fazla LPG akışı olduğunda (bakır borunun kopması gibi) depoya monte edilen kaçak
akım valfi depo çıkışında LPG akışını otomatik olarak keser.
* Stepne ya da silindir şeklinde imal edilmiş LPG tanklarının maksimum test basınçları 105 bar dır.Benzin tanklarının test basınçları
ise 5 bardır.Tank et kalınlığı ise 3,5-4,5 mm olup kaynak yerleri rontgen filmi ile test edilmiş olup, Avrupa kalite belgesi E-CE-R 67
ve TSE standartlarına uygun imal edilmişlerdir.Benzinli araçlardaki benzin tankları kalınlığı ortalama 1mm kalınlıktadır.Et kalınlıkları
ve test basınçları karşılaştırıldığında LPG ve benzin tankının farkı gayet açık bir şekilde görülmektedir.
* LPG tankı ECR-67R ve TSE 12095 standardına uygun olmalıdır.LPG tankı, pvc kaplı iki adet çelik kuşakla bağlanmalıdır.
LPG tankı ile üzerinde bulunduğu sehpa birbirine temas etmeyecek şekilde izolasyon yapılmalıdır.LPG tankının montajı multivalf üzerinde belirtilen açıda olmalıdır.LPG tankı ile multivalfin nominal çapları birbirine eşit olmalıdır.
* LPG tankı ile bezin tankı arasında yalıtkan bir malzeme yok ise aralarında en az 50 mm mesafe olmalıdır.
* Sızdırmazlık kutusu ve havalandırma hortumları mutlaka monte edilmelidir.Sızdırmazlık kutusu kapağı mutlaka takılmalı, kırık
yada çatlak olmamalıdır. Havalandırma hortumları alt bacaları mutlaka takılmalıdır.Havalandırma hortumları yırtık, kopuk, ekli
olmamalı;içinden kablo vb. şeyler geçirmek amacıyla kesinlikle delinmemeli ve sızdırmazlığı sağlamak için her iki ucuna da metal
kelepçe takılmalıdır.
* LPG dolum ağzı kesinlikle bagaj dışında olmalıdır.
* LPG montajında kullanılan elemanların tamamı E-CE-R 67R ve TSE standardına uygun olmalıdır.
* LPG bakır boruları üzeri pvc kaplı ve minimum 1 mm et kalınlığında olmalıdır.
* LPG bakır boruları kesinlikle araç kabini ve çamurluk içinden geçirilmemelidir.
* LPG bakır boruları ve LPG tankları egzost boru, susturucu ve manifoldlarından en az 15 cm
mesafede olmalıdır.Çok zorunlu durumlarda en az 5 cm yaklaşıldığında en az 1 mm olan yalıtkan malzeme ile yalıtılmalıdır.
* LPG bakır boruları araç altında en az 60 cm aralıklarda kroşelerle tutturulmalıdır.
* Regülatör – gaz ayar vidası – mikser arasına üzeri çelik tel kaplı orijinal LPG hortumları takılmalıdır.
* Motorun ilk çalıştırılması veya stop edilmesi durumunda güçlü bir LPG kokusu duyabilir,
bu normaldir.Ancak arcınız çalışmaya devam ederken meydana gelen LPG kokusu herhangi bir
sızıntıya işarettir.Bu durumda aracınızı bekletmeden yetkili servise götürmeniz gereklidir.
* Aracınızı herhangi bir ateşe yakın bölgeye park etmeyiniz.LPG buharı havadan ağırdır, herhangi
bir kaçak olduğunda LPG en düşük seviyeye yönelecektir.Bu yüzden aracınızı; gaz sızıntısı ihtimalini
düşünerek kanalizasyon, çukur yada buna benzer alanlara park etmeyiniz.
* Eğer aracınızı süre kullanmayacak ve uzun süre garajda tutacaksanız multivalf üzerinde
bulunan LPG yakıt kesme valfini kapatmanız önerilmektedir.
* Aracınızın LPG ile çalıştığını belirten çıkartmaları aracın ön ve arka camına yapıştırınız.
* LPG dönüşümünden sonra mutlaka sızdırmazlık testi yapılmalıdır.
* Ateşleme sıcaklığı 500* C”dir.Ateşleme sıcaklığının yüksek ve yakıt karışım oranının düşük olması
nedeni ile benzine göre LPG kaçağından yangın tehlikesi azdır.
* Uzun süre benzin kullanılmaması nedeniyle benzin hortumları, karbüratör contaları,karbüratör şamandıra
topu ve benzin otomatikleri kuru çalışmadan dolayı deforme olabilir.Bunlar kontrol ettirilmeli arızalı olanlar
değiştirilmelidir.
* LPG”li araçlar yer altı otoparklarına park edilmemelidir.
* Araç günde 2 defa bir süre benzinle çalıştırılarak benzin yakıt sisteminin kuru kalması engellenmelidir.
* Güvenli kullanıldığında benzine nazaran daha emniyetli bir yakıttır. Tehlike anında benzin gibi patlama yapmaz.
* Renksiz ve kokusuz LPG, kolayca hissedilebilmesi için kokulandırılmıştır. Motorun çalıştırılması esnasında güçlü bir LPG
kokusuduyulabilir, bu normaldir.
* Sürekli bir LPG kokusu, herhangi bir sızıntıyı işaret eder. Hemen Otogaz yetkili servislerini haberdar ediniz.
* Aracınızı bıraktığınız yer kapalı bir alan ise; ya mahalde alttan hava sirkülasyonu oluşmasını sağlayın yada mahalde mutlaka yere
yakın bir gaz alarm cihazı bulundurunuz.
* Mutfak tüpüne benzer şekilde aracınızdaki LPG tankının ; nasıl dolduğunu nasıl boşaltıldığını, vanalarının nasıl açılıp
kapatıldığını mutlaka öğreniniz.
* Dönüşüm servislerimizde köpük testi yapılırken mutlaka tatmin olunuz. Gerekirse müdahale ediniz.
* Büyük çaplı kaçaklarda alan boşaltılmalı, herkes en az 200 mt. Uzaklaştırılmalı ve itfaiyeye ve polise haber verilmelidir. Ufak çaplı
kaçaklardan sonra alan mutlaka havalandırılmalıdır.
LPG yüksek derecede yanıcı bir maddedir ve atmosferik koşullara maruz kaldığında hızla patlayıcı hava – hidrokarbon karışımı oluşturur. LPG buharı havadan ağırdır. Yoğunluk farkı ve hava hareketi ile kaynağından uzaklaşarak açık alanlarda düşük kodlu bölgelerde, evlerde ise alt katlarda birikebilir.
LPG sistemlerinde oluşabilecek sıvı sızıntıları büyük hacimlerde yanıcı ve patlayıcı gaz karışımları oluşturabilir (yaklaşık olarak 1 birim hacim LPG (sıvı) 250 birim hacim gaz oluşturur). LPG sıvısı deri veya göz ile temas ettiğinde soğuk yanıkları oluşur. Yüksek konsantrasyonda LPG buharını kısa süreli dahi olsa solumak baygınlığa ve/veya ölüme sebep olabilir. LPG buharının solunması burun ve boğazda tahrişe, başağrısı ve mide bulantısına, kusmaya, baş dönmesine ve bilincin bulanmasına sebep olabilir. Kapalı veya havalandırması iyi olmayan ortamlarda LPG buharı bayılmaya ve boğulmaya sebep olabilir.
LPG Sızıntılarında Alınacak Önlemler
LPG düşük alev alma noktasına sahip olduğundan oluşacak sızıntılar şiddetli yangınlara ve/veya patlamaya sebep olabilir. Eğer tüpten veya tanklardan LPG sızıntısı saptanmışsa derhal tüp veya tank valfını kapatarak sızıntıyı durdurunuz. Bu sırada ortamda yanıcı bir gaz karışımı oluşacağından, kıvılcım çıkartarak yanmayı başlatabilecek eylemlerden kaçınınız. Kıvılcım çıkarabilecek donanımları ortamdan uzaklaştırınız. Elektrik düğmelerini kullanmayınız. Ortamda hava dolaşımını sağlayınız ve derhal ortamda bulunan personeli telaşa ve paniğe meydan vermeden boşaltınız. İtfaiyeye ve eğer mümkünse ilgili firmaya haber veriniz.
Tüplerden sıvı sızması durumunda büyük miktarlarda gaz oluşacağını ve oluşacak gazın havadan ağır olacağını bilerek çok dikkatli davranmalısınız. Kıvılcım oluşturarak yanmayı başlatacak her türlü eylemden kaçınınız. Oluşan gaz yüzey yakınlarında toplanacağından hava akımı ile uzak bölgelere taşınabilir ve buralarda uygun ortam bulduğu takdirde alev alarak yangına ve/veya patlamaya sebep olabilir. Eğer uygun düzenek varsa, su spreyi ile gaz haldeki LPG yi dağıtmaya çalışınız. LPG buharı kapalı yerlerde toplanabileceğinden, lavabo, atık su tesisatı ve kanalizasyon bağlantılarının üzerini kapatınız. Eğer sızıntı oda veya mutfak gibi kapalı alanlarda oluşmuşsa, kapı ve pencereleri açarak hava dolaşımını sağlayınız ve ortamı uzun süre havalandırınız.
Yoğun halde LPG buharı içeren ortamlara kurtarma veya sızıntıyı durdurma amaçları dışında kesinlikle girmeyiniz. Zorunlu hallerde koruyucu giysi ve solunum cihazı kullanılarak eğitilmiş personel kurtarma işlemini gerçekleştirmelidir.
Tüpgaz Kullanımı İle İlgili Öneriler
Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan LPG ülkemizde gövdesi iki veya üç parçanın birbirine kaynaklanması ile elde edilen tüpler içerisinde tüketime sunulmuştur. 2 (kamp tipi), 12 (ev tipi), 24 (ticari) ve 45 (sanayi) kg’ lık tüpler TS 55 normlarına uygun olarak imal edilirler.
TS 55 normlarına göre imal edilen tüplerin minimum patlama basıncı 80 bar olmalıdır (dolu bir tüpün iç basıncının 4-5 bar mertebesindedir). Tüpün çelik gövdesinin patlaması için uzun süreli olarak yüksek sıcaklık ile temas etmesi gereklidir.
Günlük konuşma dilinde tüp patlaması olarak bilinen olay, tüpten sızan gazın kapalı bir ortamda alev veya kıvılcım ile karşılaşarak patlamasından ibarettir.
Tüp gaz zehirlenmesi terimi ise iki farklı olayı anlatmak için kullanılır: 1) Havadan ağır olan gazın kapalı yerde birikmesi ile oksijensiz kalmak, 2) kapalı hacimlerde yanma sırasında oksijenin tamamına yakının tüketilmesiyle oksijensiz kalmak ve yetersiz oksijen sebebiyle ortaya çıkan yanma gazların (örneğin karbon monoksit) solunması ile sonu ölümle biten zehirlenmelere maruz kalmak. Buna en güzel örnek şofben kaynaklı zehirlenmelerdir.
LPG tüpü alırken özellikle TS 55 işaretine dikkat ediniz. 1981 yılından sonra imal edilen tüm tüplerde TSE markası bulunmak zorundadır.
LPG tüplerinizi koyduğunuz mekan çok önemlidir. Tüpler doğrudan güneş ışığına maruz kalmamalıdır. Tüpler radyatör ve soba gibi ısı üreten cihazlerın yanına konulmamalıdır. LPG kullanan cihazların yanına kolayca tutuşabilecek maddeler koymayınız. Tüpler dik olarak tutulmalı ver hiç bir şekilde kullanım sırasında yana yatırılmamalıdır. Tüpler ocak veya şofben gibi cihazlardan daha alçak bir seviyede tutulmalıdır.
Tüpler kapalı ortamda saklanacak ise tabanda havalandırmayı sağlayacak delikler açılmalıdır. Bodrum gibi hava akımının sağlanamadığı yerlere tüp konulmamalıdır.
Odalarda veya kapalı alanlarda LPG kullanılıyorsa (LPG sobası, ocak gibi) ortamda sürekli temiz hava akımı sağlanmalıdır.
LPG tüpü ile cihaz arasında kullanılan hortum bağlantıları kelepçe ile yapılmalıdır. Hortum eksiz ve yamasız olmalı ve 125 cm uzunluğunu geçmemelidir. Bağlantı hortumu düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Yıpranmış, çatlamış, yumuşamış veya sertleşmiş hortumlar derhal yenisi ile değiştirilmelidir. Bağlantı hortumunun üzerinde imal edildiği tarih yazılıdır. Bu tarih kontrol edilmeli ve hortum 3 yılını doldurmuş ise yenisi ile değiştirilmelidir.
Tüp basıncını kullanım basıncına düşüren regülatörler (dedantör) kullanım emniyeti açısından önemli cihazlardır. Bağlantı hortumunda veya LPG kullanan cihazda oluşabilecek yüksek debili kaçakların önüne geçebilmek için gerektiğinde gaz akışını durduran tipte dedantörler kullanılmalıdır.
Tüp değişikliği ve kullanım sırasında kaçak kontrolü sabunlu su ile yapılmalıdır. Asla kibrit veya çakmak gibi açık alevli nesneler kullanmayınız.
Şofbenler mutlaka bacaya bağlanmalıdır. Kullanıldıkları ortam iyi havalandırılmalı ve 6 m3 den daha büyük hacme sahip olmalıdır.
LPG sobası ile ısıtılan ortamlar belirli aralıklarla havalandırılmalıdır. LPG sobalarını uyku esnasında açık bırakmayınız ve 30 m3 den küçük mekanlarda kullanmayınız.
Piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı kaplar koymayınız. Sızdırmazlığı sağlayan ve tüpün üzerine takılan armatürün dibide bulunan contayı belirli aralıklarla kontrol ediniz ve gerekiyorsa değiştiriniz.
İLK YARDIM
* Fazla miktarda LPG solunduğunda oksijen eksikliğine bağlı olarak boğulma tehlikesi ortaya çıkar.
* Cilde teması halinde 1.,2. ve 3. dereceden yanıklar oluşabilir.
Bu durumlarda;
* Kazalı derhal temiz havaya çıkarılır,rahat bir konumda yatırılır ve üzerindeki giysiler çıkarılır.
* Kazalı tamamen hareketsiz olmalı,konuşmamalı ve kesinlikle yürütülmemelidir.
* Deri tazyikli olmayan,ılık ve bol suyla 20 dakika yıkanır.Yaraya kesinlikle hiçbir şey sürülmez.
* Kazalı hemen bir doktora veya hastaneye sevk edilir.
Gözle temas olmuşsa : Gözler bol miktarda soğuk su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır. Yıkama sırasında göz iki parmak ile açılmalı ve göz küresinin ve kapağının su ile temas etmesi sağlanmalıdır. Yıkama işleminden sonra hızla en yakın sağlık kuruluşuna ulaşılarak tedavi imkanı gözetilmelidir.
Deri ile temas olmuşsa : Eğer deride soğuktan dolayı yanık oluşmuşsa etkilenmiş alanı ılık su içerisine batırınız ve bekletiniz. Bu sırada acil ilkyardım almak üzere en yakın sağlık kuruluşuna ulaşınız.
Solunum yolu ile temas olmuşsa : Yüksek konsantrasyonlardaki gaz solunduğunda kalpte ritim bozuklukları oluşabilir. Böyle durumlarda LPG ile temas eden kişi acilen temiz havaya çıkartılmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır
· Araçtan çıkan egzoz gazlarını uzun süreli solumayınız.
· Aracınızı hava sirkülasyonu olmayan depo, garaj vb. gibi yerlere kısa veya uzun süreli bırakmayınız.
· Aracınızın gaz ayarını mutlaka yetkili kişilere yaptırınız.
· Lütfen gaz kaçaklarını ateşle kontrol etmeyiniz. Gaz kaçağı olduğundan şüphelendiğiniz yerleri sabun köpüğü ile test ediniz.
Gaz kokusu hissederseniz aracınızı durdurunuz, tankın üzerindeki vanayı kapatınız ve yetkili servisimize telefon açınız.
